türkiye'de dinsizlik ne demek?

Türkiye'de dinsizlik, ülkedeki dini inancın eksikliği, ilgisizliği veya reddinin boyutunu ifade eder. Anketlere göre, deistlerin, ateistlerin, agnostiklerin ve diğer bağımsız kişilerin nüfus içindeki payına ilişkin kesin tahminler farklılık gösterse de, Türkiye'de İslam baskın inançtır¹ ve dinsizler azınlık oluşturmaktadır.

Türkiye'deki resmî sayımlarda dinsiz kişiler sayılmadığı için ateist veya agnostiklerin sayısını saptamak güçtür. Araştırmalara göre Türkiye'deki dinsizlerin %85'inin 35 yaşının altında olduğu tespit edilmiştir.²

Anketler ve istatistikler

2012 yılında yapılan bir ankette Türkiye'deki ateistlerin ülke nüfusunun %2'sini oluşturduğu sonucuna varıldı.³
Fransız bir şirket tarafından, 22 ülkeden 17.180 katılımcı ile görüşülen bir başka ankette ise Türkiye'deki katılımcıların %7'sinin ateist, %3'ünün ise agnostik olduğu raporlandı.⁴
2015'te KONDA araştırmasına göre Türkiye'nin %2,9'u ateistlerden oluşmaktadır.⁵ Türkiye'de ateist olmakla alakalı büyük bir damgalama vardır ve bu yüzden birçok Türk ateist internet üzerinden birbirleriyle iletişim kurmaktadır.⁶⁷⁸⁹
2013 yılında yapılan anketler ile 4,5 milyon insanın dinsiz olduğu bilgisi paylaşıldı. Aynı kurumlar tarafından 2015'te yapılan anketlerde ise bu rakam 5,5 milyon kişiye ulaştığını ve bu kişilerden Türk vatandaşlarının kabaca %9,4'ünün bir dini olmadığı sonucu çıktı. Araştırmalarda Türkiye'deki dinsizlerin %85'inin 35 yaşından küçük olduğu ileri sürüldü.¹⁰
2020 yılında Türkiye'nin 12 ilinden 1062 katılımcı sayısıyla yüzyüze gerçekleştirilen Gezici Araştırma anketinde ise 20 yaş altı Z Kuşağı mensubu bireylerin %28.5'inin inançsız olduğu sonucuna ulaşıldı.¹¹

KONDA'nın 2018'de yaptığı ankete göre Türkiye'deki insanların dinlere bakış açısı:¹²¹³

%51 – Kendini "dindar" olarak tanımlayanlar.
%34 – Kendini "dindar değil, ama inançlı" olarak tanımlayanlar.
%10 – Kendini "sofu" olarak tanımlayanlar. (Aşırı dindar)
%2 – Kendini "inançsız" olarak tanımlayanlar.
%3 – Kendini "ateist" olarak tanımlayanlar.

Sadece 15–29 yaş arası dahil edilince:¹⁴

%43 – Kendini "dindar" olarak tanımlayanlar.
%45 – Kendini "dindar değil, ama inançlı" olarak tanımlayanlar.
%5 – Kendini "sofu" olarak tanımlayanlar. (Aşırı dindar)
%4 – Kendini "inançsız" olarak tanımlayanlar.
%4 – Kendini "ateist" olarak tanımlayanlar.

Sadece 15–20 yaş arası dahil edilince:¹⁵

%55.8 – Kendini "dindar değil, ama inançlı" olarak tanımlayanlar.
%28.5 – Kendini "inançsız" olarak tanımlayanlar.
%15.7 – Kendini "dindar" olarak tanımlayanlar.

Anket şirketi	İslam	Dinsizlik	Hristiyanlık	Diğer
Gezici (2020, Sadece Z Kuşağı)	71.5%	28.5%	–	–
Optimar (2019)	89.5%	8.5%	0.3%	1.7%
KONDA (2018)	94%	5%	0.2%	0.8%
MAK (2017)	86%	12.5%	0.5%	1%
Ipsos (2016)	82%	13%	2%	3%
Pew Research Center (2010)	98%	1.2%	0.4%	0.4%
KONDA (2008)	97%	2%	0.2%	0.8%
Sabancı Üniversitesi (2006)	98.3%	1.5%	0.2%	–

Çeşitli anketlerden elde edilen veriler

Ateizm derneği

Orta Doğu ve Kafkasya'da ilk resmî ateist kuruluş olan Ateizm Derneği ise 2014'te kuruldu.¹⁶ 2018 yılında Ateizm Derneği'nin, üyeleri üzerindeki baskılar ve hükümet yanlısı medyanın saldırıları nedeniyle kapatılacağı söylendi, ancak derneğin kendisi durumun böyle olmadığını ve hala aktif olduğunu açıklamıştı.¹⁷